Narodni heroj – ANKA BERUS iz Splita ( Hrvatska )
Anka Berus rođena je 16. decembra 1903. godine u Splitu. Osnovnu školu i gimnaziju završila je u rodnom gradu, a od 1922. do 1926. godine studirala je na Filozofskom fakultetu u Ljubljani. Materijalne poteškoće i siromaštvo Ankine obitelji uticali su na to da se vrlo rano priključi radničkom pokretu. Još na studijama pripadala je naprednom studentskom pokretu.
Revolucionarno delovanje nastavlja i kasnije, od 1926. do 1936. godine, kao profesorka gimnazije u Splitu. Zbog razvijanja ideja humanizma, revolucionarnih i socijalističkih ideja kod svojih učenika, već na prvim koracima svog pedagoškog poziva dolazila je u sukob sa školskom upravom. Pored toga, Anka Berus je rasturala marksističku literaturu, a u januaru 1929. godine povezala se sa Pokrajinskim komitetom KPJ za Dalmaciju i aktivno radila u njegovoj tehnici. Članica Komunističke partije Jugoslavije postala je 1934. godine.
Posle jedne provale 1936. godine, bila je uhapšena i osuđena od Suda za zaštitu države u Beogradu na kaznu robije od dve godine. Kaznu je izdržavala od 1936. do 1938. godine u Požarevcu.
Povratkom u Split, nastavila je sa revolucionarnim radom i već 1939. godine ponovo je uhapšena i upućena u Lepoglavu. Ubrzo je puštena na slobodu, ali je iz Splita protjerana u Celje. Tu se povezala sa partijskom organizacijom i nastavila sa radom u Mesnom i Sreskom komitetu Komunističke partije Slovenije za Celje. U Celju se nije dugo zadržala, već je ilegalno prešla u Zagreb i zaposlila se. Odmah se uključila u rad Sindikata radnika i službenika prehrambene industrije.
U vrjeme priprema za ustanak 1941, kao član Pokrajinskog komiteta „Narodne pomoći“ u Zagrebu, radi na okupljanju svih poštenih rodoljuba za borbu protiv okupatora i domaćih slugu. U tim danima bila je jedan od organizatora mnogobrojnih kacija i diverzija uperenih protiv ustaša i Njemaca.
U martu 1942. godine Anka Berus se prebacila na partizansku slobodnu teritoriju i održavala vezu između ilegalnih partijskih radnika u Zagrebu i partijskih organizacija u NOV Hrvatske. Kao članica Biroa Centralnog komiteta Komunističke partije Hrvatske i instruktor za Hrvatsko primorje, od marta do avgusta 1942. godine, aktivno radi na širenju Narodnooslobodilačkog pokreta u Primorju, Gorskom kotaru i Istri.
Juna 1943. godine, na Prvom zasedanju Zemaljskog antifašističkog veća narodnog oslobođenja Hrvatske izabrana je za većnika ZAVNOH-a, a od novembra 1943., većnik je Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije. Od septembra 1943. do oktobra 1944. godine rukovodilac je i član Povereništva CK KPH za severnu Hrvatsku.
Po oslobođenju Dalmacije, krajem 1944. godine, postaje član Oblasnog komiteta KPH za Dalmaciju i Oblasnog Narodnooslobodilačkog odbora za Dalmaciju.
Posle oslobođenja obavljala je niz partijskih i državnih funkcija.
Umrla je 2. juna 1991. godine u Zagrebu i sahranjena je na groblju Mirogoj.
Godine 1980, dodeljena joj je titula počasne građanke grada Zagreba.
Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenkih odlikovanja, među kojima su — Orden junaka socijalističkog rada, Orden Republike sa zlatnim vencem, Orden narodnog oslobođenja i dr. Ordenom narodnog heroja Anka Berus odlikovana je 24. jula 1953. godine.
