Spomenik oslobodiocima Skoplja – Skoplje (Makedonija)
Spomenik oslobodiocima Skoplja nalazi se ispred zgrade Gradske skupštine u Skoplju. Izgrađen je 1955. godine. Autor spomenika je kipar Ivan Mirković.
Čak i tokom borbi za Štip i Veles, Glavni štab NOV i PO Makedonije osmislio je plan koncentričnog napada na Skoplje. Za oslobođenje Skoplja planirane su 42. divizija, 50. divizija i 16. brigada Kumanovske divizije. Za to vrijeme u gradu su bili smješteni 22. njemačka divizija i 47. pukovnija na sjevernoj i istočnoj strani, a dijelovi 65. pukovnije na južnoj strani grada.
Napad na vanjsku obranu Skoplja započeo je 11. novembra, kada je slomljen njemački otpor kod Katlanova i sela Lisicje. 12. novembra u grad su prodrli bataljuni 3. i 12. brigade, a u noći 12./13. novembra (ujutro) zajedno s udarnim skupinama iz grada pobijedili su njemačku obranu u uličnim bitkama i likvidirali posljednja uporišta u Oficirskom domu, Narodnoj banci i Željezničkom kolodvoru. U daljnjim borbama oslobodili su cijeli grad do 16 sati; ostala je samo jedna mala skupina od 40 Nijemaca, koja je likvidirana u noći 13/14. novembra u zgradi Učiteljske škole.
Monumentalna kompozicija Spomenik oslobodiocima Skoplja sastoji se od 7 brončanih skulptura u pozama za borbu protiv neprijatelja:
-Borac na čelu sastava koji s puškom u ruci potiče borce na napad
-Žena u odlučnom stavu sa puškom u ruci
-Dijete sa malim vatrenim oružjem
-Borac koji jednom rukom drži ranjenog druga, a drugom baca bombu
-Umirući borac koji je zadnjom snagom držao uzdignutu zastavu
-Mladić koji izvlači oružje iz pasa i priprema se za napad
Skulpture su izrađene u nadnaravnoj veličini i postavljene na niskom postolju. Na pročelju je mramorna ploča s natpisom:
13-11-1944
на ослободителите
на Скопје
Градски Одбор на СБМ
Скопје
