Formirana Treća krajiška proleterska narodnooslobodilačka udarna brigada – 22.08.1942. – YU KALENDAR
Na danasnji dan
22. avgusta 1942
Formirana Treća krajiška proleterska narodnooslobodilačka udarna brigada
Treća krajiška proleterska udarna brigada formirana je 22. 8.1942. godine u selu Kamenici kod Drvara, od Drvarskog, Petrovačkog i samostalnog bataljona Zdravko Čelar. Imala je četiri bataljona sa oko 1.000 boraca.
Prvi komandant brigade bio je Nikola Karanović, narodni heroj, a politički komesar Simo Tadić. Od 1. novembra je u sastavu Prve proleterske divizije. Početkom novembra učestvovala je u Bihaćkoj operaciji. Do kraja novembra djelovala je na planini Manjači, oko Ključa i Sanskog Mosta. Do kraja 1942. godine učestvovala je u uništenju četničkog uporišta Čađavica i u oslobođenju Jajca, pa u borbama oko Kotor Varoši i Teslića. Od tada do početka bitke na Neretvi djelovala je u gornjem toku rijeke Vrbasa.
Bitka na Neretvi
Bitka na Sutjesci
U početku Bitke na Sutjesci, do 20. 5.1943. godine vodila je borbe protiv Prve brdske njemačke divizijom na širem sektoru Bijelog Polja i Mojkovca. Nakon toga, u saradnji s Prvom i Drugom proleterskom udarnom brigadom potisnule su neprijateljske snage prema Foči, ali proboj obruča jugoistočno od Foče nije uspio. Iz tih borbi ostalo je zapisano:
Treća Krajiška je opkolila pet grupa Nemaca i potpuno uništila četiri. Ubijeno je preko dvije stotine Nijemaca. Krajišnici su mrtve Nijemce umetrili sve po osam na gomilu i tako ih ostavila. Neka se zna da ih je pobila slavna brigada iz Drvara.
– Vladimir Dedijer – DNEVNIK
Učestvovala je u Beogradskoj operaciji, pa u borbama na Sremskom frontu, oslobođenju dijela Slavonije, a 8. 5. u oslobođenju Zagreba. Za svoje zasluge tokom borbi brigada je 13. 9.1943. godine proglašena proleterskom, a pet puta od Vrhovnog komandanta NOV i POJ Josipa Broza Tita je pohvaljena. Odlikovana je Ordenom narodnog oslobođenja, Ordenom partizanske zvezde i Ordenom bratstva i jedinstva, a povodom petnaestogodišnjice bitke na Sutjesci, juna 1958. godine i Ordenom narodnog heroja.
