Narodni heroj – Anton Vratanar Antonesko
iz Vrhova ( Slovenija )
Narodni heroj Anton Vratanar Antonesko bio je jedan od najprepoznatljivijih partizanskih vođa u Revirju i Štajerskoj. Potjecao je iz rudarske porodice, mladost je proveo u Trbovljama, a za vrijeme Drugog svjetskog rata vodio je partizanske jedinice u Štajerskoj. Za neustrašivost u partizanskom ratu odlikovan je titulom narodnog heroja.
Mladost
Anton Vratanar Antonesko rođen je 2. novembra 1919. godine u Vrhovima pri Radeče od rudara Antona Vratanara i Marije, rođene Strgaršek . Izgubio je oca u rudarskoj nesreći 1922. godine. Osnovnu školu pohađao je u Trbovljama, izučio mesarski zanat i bio povremeno zaposlen do 1940. godine. Od 1937. do 1938. radio je u Slovenj Gradcu.
Početak rata
Partizanizam
Nakon što je oktobra 1941. priključio Revirsku četu Štajerskom bataljonu, sudjelovao je u napadima na Šoštanj i vlastelinstvo Čmak u Gomilskom, žestokoj borbi s Nijemcima na Čreti i čuvenom brežičkom pohodu (skoro cijelo vrijeme u prethodnica kroz zasjede u dubokom snijegu).
U novembru 1941. vratio se u Griže sa štajerskim bataljonom i ostao sa grupom Revirčana, koja je trebala prezimiti u Zgornjoj Rečici. Međutim, nastavila je s akcijama, između ostalog napala je pogon kočnih mašina rudnika Hrastnik i djelovala na području Kolovrata nad Zagorjem. Kada je Revirčanska grupa u aprilu 1942. ojačana i reorganizovana, Anton Vratanar Antonesko je postavljen za komandira 2. čete, koja je, između ostalog, učestvovala u napadu na Trbovlje i sukobila se sa Nijemcima kod Sv. Planine.
Partizanske akcije
Nakon reorganizacije Štajerske partizanske jedinice sredinom 1942. godine, Vratanar je postavljen za komandanta grupe C, koja je otišla u Kozjansku i u maju na Marofu (komandir je bio Anton Vratanar Antonesko) pristupila novoosnovanoj Kozjanskoj četi 1. štajerskog bataljona. Do avgusta 1942. godine učestvovao je u brojnim akcijama na Kozjanskom i Boču (miniranje željezničke pruge između Sevnice i Blanca, mobilizacija u Lesičnom, paljenje planinarskog doma na Fledermausu i Bohoru, sukob sa Nijemcima na Tovorniku, uništavanje vlasti stanica u Bistre Grabno).
VOS i VDV
Kada su Nemci avgusta 1942. razbili Revirsku četu kod Topolova, ostala je samo mala grupa (4 borca; vođa Vratanar), koja je tada delovala godinu dana u Kozjansku bez veze sa partizanskim rukovodstvom u Štajerskoj. Bila je aktivna i u najtežim uvjetima, sve dok se u septembru 1943. godine, pojačana novim regrutima, nije pridružila Šlanderovoj brigadi u Revirju.
Anton Vratanar Antonesko je prvo bio u brigadi VOS-a (Bezbednosno-obaveštajne službe), zatim u rukovodstvu VOS-a za IV. operativne zone, a od januara 1944. načelnik VOS-a za Revirje. Nakon kursa VDV (Vojska državne bezbednosti) u Beloj Krajini, bio je komandant Štajerskog bataljona VDV, koji je delovao u Štajerskoj i Koruškoj i odlučno sarađivao sa Šlandrovom.
brigade prilikom oslobođenja Ljubne ob Savinja avgusta 1944. Potom je do oslobođenja 1945. bio komandant Štajerske brigade VDV.
Poslije rata
Posle rata služio je JLA, završio vojnu akademiju u Beogradu i penzionisan u činu pukovnika. Anton Vratanar Antonesko dobitnik je brojnih priznanja, uključujući Spomenicu 1941. i Orden narodnog heroja. Za narodnog heroja proglašen je 1953. godine.
Anton Vratanar je preminuo 4. juna 1993. godine u Beogradu, Srbija.
