Šta smo slavili nekad? Praznici koji su obilježili život u SFRJ
SFRJ imala je četiri državna praznika, osam republičkih i 26 značajnih datuma.
Neki od njih slave se i danas, dok su drugi promijenili naziv ili datum obilježavanja.
Ima i onih praznika koji danas žive samo u sjećanju…
NOVA GODINA
1. januar se svečano dočekuje od 1851. godine, a od 1919. slavio se po dva kalendara.No,najvažnija je bila “prava” Nova godina 1. januara. Bogat novogodišnji TV program koji se sastojao od uključenja republičkih i pokrajinskih studija,nudio je Jugoslovenima raznovrsne sadržaje , sa tada najvećim zvijezdama YU scene(Milja i Čkalja, Nela Eržišnik, Momo i Uzeir…), uz obavezan humoristički program.Takođe. gledaoci su mogli i vidjeti kako je i u kojoj republici Tito proslavio ovaj praznik.
DAN BORCA
Dan borca bio jedržavni praznik a proslavljao se 4. jula i obilježavao je godišnjicu sjednice Politbiroa Centralnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije, održane na ovaj dan 1941. godine u Beogradu. Na toj sjednici donesena je i odluka o podizanju oružanog ustanka. Za državni praznik ,Dan borca je proglašen 26. aprila 1956. godine a proslavljao se u čitavoj zemlji. Nakon raspada SFR Jugoslavije, postao je državni praznik SRJ, ali se kasnije obilježavao samo u Srbiji ,no odlukom Vlade Srbije ukinut je 2001. godine . Pored ovog praznika, koji se proslavljao u cieloj Jugoslaviji, postojao je i praznik „Dan ustanka“, koji se posebno obilježavao u svakoj republici određenog datuma.
DAN REPUBLIKE
Dan Republike je bio dvodnevni praznik, slavio se slavio 29. novembra i obilježavao je godišnjicu Drugog zasjedanja AVNOJ-a u Jajcu 29. novembra 1943. kada su predstavnici partizanskog pokreta otpora proglasili federalno uređenje Jugoslavije i ustavotvornu skupštinu FNRJ 29. novembra 1945. Proslavljao se svečano, akademijama u glavnim gradovima republika bivše države i dodjelom ordenja i priznanja, a đaci su dobijali crvene pionirske marame i polagali zakletvu. Dan Republike ostao je zvanični praznik i u Saveznoj Republici Jugoslaviji sve do 14. novembra 2002, kada je ukinut odlukom Vijeća građana Savezne skupštine SRJ.
PRAZNIK RADA
.jpg)
Praznik rada 1 . maj , obilježavan je u znak sjećanja na dogadjaje iz 1886. godine, kada su radnici u Čikagu stupili u štrajk, tražeći osmočasovno radno vrijeme.U SFRJ bio je obavezno neradan.U odluci objavljenoj u Službenom listu Demokratske Federativne Jugoslavije, koju je potpisao predsjednik Josip Broz Tito 1945. godine stoji: “Prvi maj proglašava se državnim praznikom. U državnim nadleštvima, državnim i privatnim ustanovama i preduzećima toga dana neće se raditi. Prvog maja sve radnje moraju biti zatvorene.” Praznik rada proslavljao se u cijeloj Jugosaviji, programima i slavljima na ulicama gradova. Promovisana su dostignuća radničke klase, stuba SFRJ, a skupovima su prisustvovali i najveći državni zvaničnici, pa i sam predsjednik Tito.
Nova godina se ,kao praznik proslavljala 1. i 2. januara, Praznik rada 1. i 2. maj , a Dan Republike 29. i i 30.novembar. Ako je neki od praznika padao u nedjelju smatrao se praznikom i prvi sljedeći radni dan.
- REPUBLIČKI PRAZNICI
Republički praznici slavili su se u određenim republikama u Jugoslaviji:
- 27. april – Osnivanje Oslobodilačke fronte Slovenije u SR Sloveniji
- 7. juli – Dan ustanka naroda Srbije u SR Srbiji
- 13. juli – Dan ustanka naroda Crne Gore u SR Crnoj Gori
- 22. juli – Dan ustanka naroda Slovenije u SR Sloveniji
- 27. juli – Dan ustanka naroda Hrvatske u SR Hrvatskoj i Dan ustanka naroda Bosne i Hercegovine u SR Bosni i Hercegovini
- 2. august – Prvo zasjedanje ASNOM-a u SR Makedoniji
- 11. oktobar – Dan ustanka naroda Makedonije u SR Makedoniji
- 1. novembar – Dan mrtvih u SR Sloveniji – obilježavanje rimokatoličkog blagdana Svi sveti
- 25. novembar – Prvo zasjedanje ZAVNOBiH-a u SR Bosni i Hercegovini
- ZNAČAJNIJI DATUMI
Značajniji datumi koji su se slavili u socijalističkoj Jugoslaviji:
- 7. mart – Dan roda inženjerije JNA
- 8. mart – Međunarodni dan žena
- 23. mart – Svjetski dan meteorologa
- 1. april – Dan omladinskih radnih akcija
- 7. april – Međunarodni dan zdravlja
- 15. april – Dan željezničara
- 8. maj – Međunarodni dan Crvenog križa
- 9. maj – Dan pobjede
- 15. maj – Dan pobjede u Jugoslaviji
- 13. maj – Dan službe sigurnosti
- 21. maj – Dan Jugoslavenskog ratnog zrakoplovstva
- 25. maj – Rođendan Maršala Tita – Dan mladosti
- 16. juli – Dan tenkista JNA
- 15. august – Dan graničara JNA
- 9. septembar – Dan ustanka u Istri i Slovenskom primorju
- 10. septembar – Dan pomorstva
- 15. septembar – Dan konjičkih jedinica JNA
- 28. septembar – Međunarodni dan gluhih
- 2. oktobar – Međunarodni dan mira
- 7. oktobar – Dan artiljerije JNA
- 24. oktobar – Dan Ujedinjenih naroda
- 31. oktobar – Svjetski dan štednje
- 7. novembar – Dan Oktobarske revolucije
- 10. novembar – Svjetski omladinski dan
- 10. decembar – Dan prava čovjeka
- 22. decembar – Dan Jugoslavenske narodne armije
Pored ovih praznika slavili su se i opštinski i gradski praznici (najčešće na dan kada su partizani u Drugom svjetskom ratu zauzeli pojedini grad), kao i praznici raznih društvenih i privrednih organizacija.
Yu nostalgija
Šta smo slavili nekad? Praznici koji su obilježili život u SFRJ
